Communicatie

Verandering van gedrag bij een ander begint altijd bij je eigen gedrag

Stel jezelf de vraag; ‘wie ben ik in de ogen van mijn paard’. ‘Welke persoon wil ik zijn voor mijn paard’. Paarden gaan uit van samenhorigheid en zijn op zoek naar kalmte en veiligheid. In de basis zijn wij niet anders. Door hun gedrag te observeren kun je veel van hen leren. Het mysterie hoe paarden elkaar benaderen, aftasten en op elkaar afstemmen en tegelijkertijd elkaar veiligheid en kalmte laten ervaren, wordt ontrafelt. De menselijke variant van de manier waarop paarden elkaar in de groep benaderen en tegelijkertijd bouwen aan wederzijds vertrouwen en acceptatie, heb ik Bereidvol communiceren genoemd. Een visuele taal van én voor het paard, die voor het paard begrijpelijk, logisch en prettig is, omdat hij van nature al daartoe gemotiveerd is. Het paard voelt zich gezien en gehoord en heeft alle reden om zich bij je aan te sluiten. Magische momenten die ik graag met je wil delen. Elke keer weer ervaar ik dit vertrouwen van het paard in de mens als een geschenk en voel ik me nederig. Je bent vaak maar een korte tijd met je paard. Daar waar het paard de meeste tijd doorbrengt kan je met kleine aanpassingen al een groot verschil maken. Bereidvol communiceren staat dan ook niet op zichzelf, maar is onlosmakelijk verbonden met een huisvesting die in de lijn ligt van het paard zijn natuurlijke levensbehoefte en eigenheid.

Universeel en toch afstemmen

Elk paard, elk levend wezen is een individu, uniek en prachtig van zichzelf met elk een specifiek karakter wat om een specifieke benadering vraagt. Als vlucht-, prooi- en uiterst sociaal kuddedier zijn er ook universele overeenkomsten.

Veiligheid eerst

Het is goed om je te realiseren dat paarden niet kunnen beredeneren zoals mensen dat doen. Paarden en alle dier-dieren, leven in het moment. Het paard wordt niet gedomesticeerd geboren, maar na geboorte door ons gedomesticeerd. Hij is nog steeds hetzelfde vlucht-, prooi- en uiterst sociaal kuddedier van weleer en wil maar één ding, overleven! Elk gedrag wat een paard vertoont is er dan ook op gericht zijn individuele toestand te optimaliseren (zichzelf in veiligheid te brengen). Als prooidier is hij visueel ingesteld en communiceert hij op energetisch en materies niveau. Zo kan het paard al op grote afstand de allerkleinste spierspanning waarnemen, zien wie je bent en wat je intenties zijn. De manier waarop je je paard benadert, jouw gedrag, is dus informatie voor het paard en omgekeerd. Hij leest zijn veiligheid af aan jouw gedrag. Het paard ontleent zijn gevoel voor veiligheid aan zijn kudde soortgenoten. In de omgang met je paard ben jij ‘de kudde voor het paard’. Als vlucht- en prooidier brengt hij zich bij direkt levensgevaar in veiligheid door te vluchten of te vechten (flight, fight).

Visuele communicatie technieken

Als uiterst sociaal kuddedier gaat het paard van nature uit van samenhorigheid en voelt hij zich het veiligst in een groep soortgenoten. Binnen de groep communiceert het paard met verfijnde visuele communicatie technieken, ofwel subtiele signalen (flirt). Om zijn individuele overlevingskansen én die van de groep te vergroten is een belangrijk begin van deze visuele communicatie om eerst wat informatie te geven over zichzelf en zorgvuldig om te springen met het verkleinen van afstand van de andere groepsleden. Als het ene paard het andere paard binnen de groep benadert, ‘tast’ hij het andere paard dan ook eerst ‘af’ en ‘leest’ zijn intenties.

Gemoederen kalmeren

Zo kunnen ze de gemoederen kalmeren, de onderlinge sociale verhoudingen bepalen, maatschapjes opbouwen, elkaar het hof maken, hun jongen grootbrengen, elkaar waarschuwen bij mogelijk gevaar, zichzelf bliksemsnel in veiligheid brengen zonder te botsen en toegang krijgen tot hun natuurlijke levensbehoeften. En dit allemaal zonder confrontaties. Zonder gewond te raken. Zonder energie te verspillen zodat hij energie overhoudt om te vluchten of te vechten voor als er echt gevaar dreigt. En zonder geluid te maken, ook niet bij pijn en ongemak, zodat hij zich niet kenbaar maakt aan roofdieren.

Ontwikkel je kennis en vaardigheden

Door kundig te worden in het herkennen en toepassen van deze visuele communicatietechnieken die paarden onderling hanteren, kan je het paard kalmte en veiligheid laten ervaren in je aanwezigheid. Het paard staat open voor communicatie en sluit zich bij je aan. Hij is in staat om te leren en kan je hem helpen om te leren gaan met de steeds veranderlijke mensenwereld om hem heen.

Bereidvol communiceren; menselijke variant van hoe paarden onderling communiceren vanuit synchronisatie i.p.v. confrontatie

Als je goed naar hun groepsgedrag kijkt, zie je dat paarden elkaar voortdurend waarnemen (1). Ze nemen een bepaalde houding (2) aan op een bepaald moment. Afstanden worden verkleind en weer vergroot naar gelang hun individuele persoonlijke ruimte en posities t.o.v. elkaar veranderen voortdurend (3). Aanraken (4) doen ze pas bij wederzijdse goedkeuring waarmee ze elkaar verschillende boodschappen geven. Hoe beter ze elkaar aanvoelen en preciezer de timing (5), hoe minder twijfel er ontstaat en hoe veiliger ze zich voelen en in hun eigen balans zijn. Zo zie je welke paarden zich prettig voelen bij elkaar, elkaar volgen en zich laten leiden (6).

Bereidvol communiceren is onderverdeeld in 6 individuele stappen die afzonderlijk te bestuderen zijn, maar elkaar voortdurend overlappen. Deze visuele communicatievaardigheden vragen om het loslaten van je verwachtingen en behoefte aan controle. Een bewustwordingsproces in heel je denken en doen te gunste van het welzijn van het paard zoals het paard het ervaart. Door je mee te nemen in de wonderlijke belevingswereld van het paard ga je beter begrijpen hoe het paard de steeds veranderlijke wereld om zich heen waarneemt. Dat is hard nodig.

Observeer groepsgedrag

Het is dus uiterst leerzaam om te kijken hoe paarden onderling elkaar kalmeren en geruststellen als je een omgang met het paard nastreeft waarin je graag elkaar opzoekt. Geen wonder dat ik je graag kennis wil laten maken met deze complexe visuele communicatietechnieken, ze te begrijpen en leren toe te passen.

Deze visuele communicatietechnieken die het paard hanteert binnen de groep met al zijn nuances, heb ik uiteengezet en vertaald naar een gemeenschappelijke taal wat ik Bereidvol communiceren heb genoemd.

Bereidvol communiceren is geen trainingsmethode of kunstje, maar pure communicatie. Een gemeenschappelijke taal afgeleid van de intrinsieke behoefte van het paard naar samenhorigheid en verbinding. Opgesplitst in 6 afzonderlijk te bestuderen communicatietechnieken, maar die elkaar voortdurend overlappen. Voor het paard een heldere, begrijpelijke en prettige communicatie omdat het paard van nature al daartoe gemotiveerd is.

Je benadert het paard waarbij je contact maakt met hem maakt en tegelijkertijd bouwt aan wederzijds vertrouwen en acceptatie vanuit een vredige, heldere en aandachtvolle communicatie. Een krachtige en betekenisvolle verbinding.

Zo’n verbinding komt alleen tot stand als je de kleinste subtiele signalen van het paard leert waarnemen en heel het wezen paard herkent en erkent in zijn eigenheid. Zoals b.v. kalmeersignalen te herkennen die paarden onderling maken om ‘beleefd’ te zijn ten opzichte van de ander, om te laten zien dat zij geen conflict willen, om zichzelf of anderen te kalmeren en zo toegang te krijgen tot hun natuurlijke levensbehoeften zonder onnodig energie te verspillen. Bewust te worden van je eigen gedrag en hoe dat overkomt op je paard. En vaardigheden ontwikkelt waarbij het paard alle ruimte heeft om zijn individuele toestand te optimaliseren die in eerste instantie goed is voor hemzelf.

Hierbij kan het paard overal heen (zeker in het begin) waar hij alle fysieke, mentale en emotionele bewegingsvrijheid heeft om zich te uiten. Zo krijg je veel informatie over het specifieke gedrag van je paard. Omdat je het paard niets kunt afdwingen kom je veel te weten over je eigen gedrag en hoe dat op je paard overkomt. En wat hij van jou nodig heeft om zich veilig en kalm te voelen in jouw aanwezigheid. Je leert zijn gemoedstoestand te duiden en vindt oplossingen in je omgang met het paard waarbij hij zijn welzijn ervaart en zich in al zijn kracht kan ontwikkelen tot een levenslustig paard in onze mensenwereld. Bereidvol communiceren is opgedeeld in 6 stappen. Deze zijn afzonderlijk te bestuderen, maar overlappen elkaar voortdurend.

Studie van Bereidvol communiceren voorkomt dat je over de fysieke en mentale grenzen van het paard heen gaat. Je kan zijn welzijn waarborgen en hij kan zich ontwikkelen in heel zijn kracht. Je leert dé kudde voor je paard te zijn met behoud van zijn identiteit.  Waar veel trainingsmethoden in dienst staan van de mens, gaat Bereidvol communiceren uit van het tegenovergestelde. Een taal van én voor het paard.

Bereidvol communiceren staat niet op zichzelf, maar is onlosmakelijk verbonden met een Leefomgeving die in de lijn ligt van het paard zijn natuurlijke levensbehoeften en eigenheid. Een hele uitdaging!

Kundig worden in 'Paardentaal'

Leren je paard iets te vragen i.p.v. het hem op te leggen

Wil je iets van het paard vragen en het paard niet iets opleggen, dan zal je in staat moeten zijn het paard een stabiele omgeving te laten waarnemen waar je deel van uitmaakt. Je zult het paard kalmte en veiligheid moeten laten ervaren in jouw aanwezigheid. Als vluchtdier is het paard altijd alert en zoekt constant naar een status van ontspannenheid. Je zal moeten leren laveren tussen het paard zijn ontspannen alertheid en extreme waakzaamheid om een veilige haven voor hem te kunnen zijn. Een benadering (communicatie) waar de natuurlijk aanwezige nieuwsgierigheid van het paard het zal winnen van zijn angst voor het onzekere. Het paard zal alle redenen hebben om bij je te blijven. Voor het begrijpen van en communiceren met paarden is het dan ook van groot belang te beseffen dat succesvol hierin zijn (vanuit het paard zijn perspectief), een gevolg is van samenwerking. Als je begrip kunt opbrengen van hun nogal complexe maar toch relaxte organisatie kunnen persoonlijke voorkeuren van paarden ook tot mensen worden uitgebreid. Het is dus belangrijk dat paarden zich begrepen voelen en we hen niet onze wil opleggen.

Fysieke, mentale en emotionele bewegingsvrijheid; met én van elkaar leren

Wij verstoren door ons handelen vaak de motoriek van het paard door onvoldoende kennis van zijn biomechanica, fysiologie, natuurlijke levensbehoeften en zijn gedrag. Het paard raakt ‘bezorgd’ door onze tegengestelde signalen. Bezorgdheid is een signaal voor gevaar. Dat gevaar kan afkomstig zijn vanuit zijn direkte omgeving of van jou zelf. Fysiek is het paard bij ons, maar mentaal wil hij weg van ‘het gevaar’. De verbinding is verbroken en het paard zal willen vluchten, vechten of zich ‘afsluiten’. Door onze behoefte aan controle zetten we allerlei ingenieuze hulpmiddelen in om het paard bij ons te houden. Hierdoor missen we niet alleen de allerkleinste signalen van het paard die ons telkens weer verteld hoe bezorgd hij is, maar het paard voelt zich ook onbegrepen omdat gedrag wordt afgedwongen. Paarden zijn meesters in het aanpassen en doen wat ze gevraagd wordt, maar sluiten zich tegelijkertijd steeds meer af voor het aangaan van een verbinding met de mens. Door, zeker in het begin, je paard in vrijheid te benaderen en tijd en ruimte te nemen om elkaar af te tasten en elkaars intenties te lezen, leer je veel over het gedrag van het paard en leer je zijn gemoedstoestand te duiden. Je krijgt veel informatie over zijn voorkeur voor zijn overlevingsstrategieën wat ook weer iets zegt over zijn bouw en zijn specifieke karakter en omgekeerd. Tegelijkertijd verteld het gedrag van je paard veel over je eigen gedrag en hoe je paard jou ziet als mens.

Jij bent even 'de kudde voor je paard'

Een continue gesprek over-en-weer; wordt bewust van wederzijds gedrag

Communiceren (gedrag) is een continue stroom van over-en-weer informatie, vraag en antwoord! Ik help je na te denken over wat, waarom en hoe je je paard iets vraagt. Je leert je wensen en doelen die je met je paard hebt en de behoefte aan controle, los te laten. Zo ben je in staat om zonder verwachtingen, zonder wensen, zonder emoties, in het-hier-en-nu met je paard te communiceren, vrij en vreedzaam. Je gaat je paard meer en meer bewonderen en zijn specifieke gedrag willen behouden en koesteren in heel je omgang met je paard. Dat kost tijd en geduld. Wellicht maak je een mentaliteitsverandering door en leer je succesvol te zijn “realiteit”.

Persoonlijke voorkeur versus vriendschap

Een eerste indruk is alleszeggend. Maar net als een ontmoeting tussen twee vreemde mensen, hebben paarden ook tijd en ruimte nodig voor er een verstandhouding ontstaat op basis van wederzijds vertrouwen en acceptatie. Zoiets moet groeien, ook een harmonieus samenzijn tussen mens en paard. Een goede verstandhouding met je paard zegt iets over duidelijke omgangsvormen, niet persé over paard vriendelijke omgangsvormen. Voor een ‘vriendschap’ zul je veel tijd moeten doorbrengen met je paard in een voor het paard veilige setting waar je zelf onderdeel van bent. Zo’n ‘vriendschap’ moet je meer zien als een ‘persoonlijke voorkeur’ van het paard. Het paard ervaart je als een veilige haven, waar het prettig is om te zijn. Realiseer je dat het altijd een persoonlijke voorkeur tussen een mens en een paard is. Je zult nooit ‘zijn’ paard zijn, maar je kunt wel even de ‘kudde’ voor je paard zijn!